در حال حاضر تحت پوشش بیمه درآوردن ناظرین، از ابتدایی ترین اقدامات وخدماتی است که سازمان های متولی ساخت و ساز در کشور به ناظرین تحت نظر خود ارائه می نمایند که در دوره مدیریت استان تهران این امر به انجام می رسید. لیکن پس از تغییر مدیریت به استان البرز، متاسفانه ناظرین از این حقّ ابتدایی خود نیز محروم گشته و شاید ناظرین محترم جدید الورود (که غالباً از نیروهای جوان و شاید کم تجربه تر می باشند) از عواقب و مسئولیت های شدید بروز حوادث احتمالی جانی در بناهای تحت نظارت خود کاملاً آگاه نباشند. فقط اشاره ای کوتاه به اینکه در صورت بروز حادثه منجر به فوت در بنای تحت نظارت ناظر، بر طبق روال فعلی محاکم قضائی، ناظر ساختمان به پرداخت حدود 20 درصد دیه کامل محکوم خواهد گردید. با محاسبه ای سرانگشتی و در نظر گرفتن رقم 20 درصد دیه یک انسان به میزان تقریبی 22 میلیون تومان (در ماههای غیر حرام) و نیز در نظر گرفتن رقم حداقل نظارت یک ساختمان در مناطق روستایی به مقدار 180 هزار تومان، ملاحظه می گردد که در صورت بروز حادثه منجر به فوت، ناظر محترم می بایست حقّ الزّحمه حدود 120 کار تحت نظارت خود را که با مشقت فراوان و بصورت مرحله ای و با گذراندن فیلترهای متعدد دریافت نموده را یکجا پرداخت نماید! مصیبتی که می توان با درایت و مدیریت صحیح و تحت پوشش بیمه درآوردن ناظرین عمدتاً جوان و در ابتدای راه، با کمترین هزینه که حتی آنهم قابل دریافت از مالکین می باشد (به روال سازمان نظام مهندسی) از وقوع آن پیشگیری کرده و نظام فنّی و روستایی را به سرابی برای ناظرین تبدیل نکرد.
- روند فرسایشی پرداخت حقّ الزحمه ناظرین و دفاتر طرّاحی
در این خصوص مقایسه ای اجمالی بین روند پرداخت ها در بنیاد مسکن و سازمان نظام مهندسی گویای مشکلات موجود خواهد بود:
درخصوص روند پرداخت حقّ الزحمه نظارت در سازمان نظام مهندسی، پس از واریز مبلغ نظارت توسط مالک به حساب سازمان، در مدت زمانی کوتاه و طیّ مدت تقریبی یک هفته، 80 درصد رقم به حساب ناظر واریز و 20 درصد باقیمانده پس از امضای جواز از جانب ناظر و یا گذشت 2 ماه از پرداخت اولیه واریز می گردد. این روند حتی در صورت عدم شروع بکار عملیات ساختمانی نیز به انجام می رسد چراکه مسئولیت ناظر برقرار خواهد بود.
اما روند پرداخت در بنیاد مسکن به صورت مرحله ای و با ارائه گزارش پیشرفت کار توسط ناظرین صورت می پذیرد. البته به این نوع پرداخت فی نفسه ایرادی وارد نیست اما مشکل آنجاست که این پرداخت ها با طیّ مراحل طولانی و عبور از فیلترهای گوناگون و بصورت تهیه صورت وضعیت و با تاخیر زیاد انجام می گردد. در واقع ناظر محترم جهت دریافت حقّ الزحمه یک مرحله از نظارت خود پس از ارائه گزارش می بایست منتظر طیّ شدن فرایند طولانی از جمله تهیه صورت وضعیت توسط شعبه، بازدید کارشناس شعبه از بنا، بازدید مسئول وام شعبه، بازدید کارشناس عالی بنیاد استان و احتمالاً بازدید نماینده مشاور بنیاد از پروژه بوده و همچنین علاوه بر ارائه گزارش مرحله ای، ملزم به تکمیل دفترچه های گزارش کارگاهی مخصوص، تهیه و ارائه عکس از مرحله اجرا شده و .... می باشد!! و پس از طیّ این مراحل طاقت فرسا و در صورت عدم وجود ایراد یا اشکال فنّی در پروژه، مراحل اداری مربوط به رسیدگی به صورت وضعیت و پرداخت آغاز خواهد گردید.
همچنین طبق قانونی عجیب که در دوره مدیریت استان البرز اجرایی گردیده است، در صورتی که مالک اقدام به احداث بنا ننماید، پس از گذشت یک سال، تنها مقدار 20 درصد از حقّ الزحمه به ناظر پرداخت می گردد و مشخص نیست که مابقی آن چه خواهد شد!!! این در حالی است که ناظرین محترم پس از قبول نظارت موظف به بازدید مداوم از محل پروژه های خود می باشند که مشخص نیست هزینه های ناشی از این بازدید ها که به ناظرین تحمیل می گردد چگونه باید جبران شود؟!
در خصوص روند پرداخت حقّ الزحمه طرّاحی نقشه های سازه و معماری، در کلیه مراجع مرتبط با ساخت وساز، این امر بصورت پرداخت نقدی انجام شده و در زمان تحویل نقشه به مالک هزینه آن نقداً پرداخت می گردد.
اما در روند مدیریتی بنیاد استان البرز، پرداخت نقدی هزینه توسط مالک به دفاتر طرّاحی متوقف شده و این هزینه به حساب بنیاد مسکن واریز گردیده و پرداخت آن به دفاتر بصورت ماهیانه و با تهیه صورت وضعیت و به تبع آن با طیّ مراحل طولانی اداری و با تاخیر زیاد و در برخی موارد چندین ماهه به دفاتر پرداخت می گردد که این روند، اعتراضات بسیاری را از سوی دفاتر طرّاحی به دنبال داشته است، چراکه هزینه های تهیه نقشه و اداره دفاتر طرّاحی بصورت نقدی بوده و می بایست بصورت نقدی جبران گردد.
- عدم پرداخت حقّ الزحمه تعدادی از ناظرین علی رغم گذشت چند سال
در طیّ سالهای 84 الی 87 و بدلیل قصور و کوتاهی مسئول مالی یکی از شعبات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در استان البرز، تعداد زیادی از فیش های واریزی توسط مالکین به حساب بنیاد و بابت حقّ الزحمه ناظرین، بدلایل نامعلوم ثبت نگردیده و ناظرین مربوطه علی رغم انجام نظارت بر ساخت بنا و ارائه گزارشات لازم تا مرحله پایانکار و حتی صدور پایانکار، تا این تاریخ و با گذشت چندین سال و علی رغم پی گیری های متعدد انجام شده و وعده های بی نتیجه مسئولین برای حل مشکل، حتی ریالی از حقّ الزحمه خود را دریافت ننموده اند. جای تاسف است که تبعات و خسارات ناشی از قصور این کارمند محترم بنیاد بر ناظرین بخت برگشته تحمیل می گردد. و البته نکته اینجاست که حتی در صورتیکه امروز نیز این مبالغ پرداخت گردد، یقیناً ارزش ریالی مبالغ پرداختی امروز شاید در حدود یک دهم ارزش آن در زمان خود می باشد!! البته مدیران محترم فعلی، این مشکل را میراثی از گذشته می دانند که حرف درستی است، اما به نظر می رسد رسیدگی و حل این مشکل در صورت وجود مدیریت قوی و پی گیری لازم، درطول چند سال مسئولیت این دوستان، امر خارق العاده ای نبوده است. و نیز شایان توجه است که در صورت پی گیری این امر توسط ناظرین ذینفع در مراجع ذیربط از جمله دیوان عدالت اداری، یقیناً نتیجه حاصله لطمه شدیدی به وجهه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان البرز وارد خواهد آورد.
در خاتمه لازم به ذکراست که یقیناً درکنار موارد منفی فوق الذکر، حوزه معاونت بازسازی و مسکن روستایی استان البرز، فعالیت های مثبتی نیز در کارنامه خود داشته که شایسته قدردانی می باشد. امید است که با توجه لازم و تغییر برخی روش ها و برنامه ریزی بهتر در این حوزه، شاهد رشد و تعالی نظام فنّی روستایی و تغییر جهت حرکت فعلی به سوی کمال باشیم . ان شاءالله
- این وبلاگ آماده دریافت و درج پاسخ مسئولین محترم بنیاد مسکن می باشد.